"چرنوبیل، بهای دروغ"
حسین رضازاده
ایام عید و قرنطینه فرصت خوبی است برای دیدن برخی فیلم ها و سریال های به یادماندنی و تاثیر گذار، و چرنوبیل یک سریال خوب و خوش ساخت تاریخی است که در پنج قسمت موضوع فاجعه انفجار در نیروگاه هسته ای چرنوبیل در سال 1986 در اتحاد جماهیر شوروی را روایت می کند.
سریال چرنوبیل اطلاعات مفیدی در خصوص نحوه عملکرد نیروگاه هسته ای، دلایل فنی و انسانی رویداد، و آثار مخرب زیست محیطی، انسانی، اقتصادی و ی حادثه ارائه می دهد، و نیم نگاهی به فضای ی، اجتماعی، تکنولوژیکی و سازمانی در شوروی سابق دارد. همچنین می تواند برای مدیران و دانشجویان مدیریت، یک فیلم آموزشی مدیریتی باشد.
بطور کلی دلایل انفجار چرنوبیل در دو دسته اصلی عوامل انسانی و عوامل فنی جای می گیرد.
دلایل انسانی فاجعه: اوایل سریال با انفجار نیروگاه چرنوبیل و اتفاقات اتاق کنترل نیروگاه شروع می شود. در اینجا شاهد رفتارهای تحقیرآمیز، سرکوبگرانه، تهدیدآمیز و مغرورانه رئیس (دیاتلوف، که در پایان ماجرا بعنوان یکی از مسببین اصلی حادثه محاکمه و به ده سال کار در اردوگاه اجباری محکوم می شود) با زیردستانش هستیم. دیاتلوف بارها به نقطه نظرات و مقاومتهای منطقی کارشناسانش بی توجهی کرده و آنها را به اخراج تهدید و نادان، بی تجربه و خام خطابشان می کند.
این حادثه در حین انجام یک تست ایمنی روی داد که با توجه به تاخیر ده ساعته در زمان انجام تست و تغییر شیفت کارکنان، و اصرار دیاتلوف جهت انجام سریعتر تست، ناگزیر کار با کارکنانی انجام شد که از تجربه، آموزش و آمادگی لازم برخوردار نبودند.
دلایل فنی فاجعه: علاوه بر اشتباهات انسانی و سوء رفتارهای مدیریتی، گروه تحقیق دانشمندان به این نکته پی می برند که بخش از دلایل حادثه، به مشکلی فنی بر می گردد که در ده سال قبل نیز توسط یکی از دانشمندان طی مقاله ای علمی به آن اشاره شده بود. ولی به دلایل ی مورد توجه قرار نگرفته و نویسنده مقاله نیز از سمتش در یک موسسه تحقیقاتی عزل شده بود.
پروفسور لگاسوف بعنوان عالیترین چهره علمی که مدیریت کمیسیون دولتی برای بررسی و مدیریت آثار سوء انفجار را بر عهده داشت، تحت فشار قرار می گیرد که به این موضوع در کنفرانس بین المللی که در وین (مقر سازمان بین المللی انرژی اتمی) برگزار خواهد شد اشاره نکند و صرفا بر اشتباهات انسانی تاکید کند. لگاسوف طبق خواسته دولت و کا. گ. ب عمل می کند ولی در اواخر سریال در دادگاه محاکمه متهمین حادثه، صریحا به این نقایص فنی اشاره می کند. و بلافاصله پس از دادگاه مورد سرزنش و تنبیه مقامات امنیتی قرار می گیرد. (لگاسوف دو سال بعد از حادثه در آپارتمانش خودکشی می کند ولی قبل از آن، روشنگریهایش را در ارتباط با حادثه چرنوبیل در قالب فایل های صوتی ضبط و در بین جامعه علمی پخش می کند. که بعدها به انجام تعمیرات، بازسازی و رفع نقص فنی مربوطه در کلیه نیروگاه های مشابه در شوروی منجر می گردد.)
سریال به تدریج به موضوعاتی در ارتباط با فضای کاری و عوامل زمینه ای حادثه می پردازد از جمله:
روابط مبتنی بر بی اعتمادی، ترس و رعب و وحشت، تهدید و تشویق ابزاری افراد، ارجحیت منافع فردی بر منافع جمعی، تهییج زیردستان، دروغ و سوء استفاده از احساسات ملی گرایانه و ایدئولوژیک برای دستیابی به اهداف و به خطر انداختن جان انسانها، سانسور و فضای پلیسی و امنیتی، خودفریبی و خود شیفتگی، تکنولوژی فرسوده و زمخت، کتمان حقایق و گزارشات نادرست، عدم مسئولیت پذیری و مقصر دانستن دیگران، عدم تحمل و پذیرش انتقاد، گروه اندیشی و .
در ادامه سریال شاهد تقابل دائمی دانشمندان (لگاسوف و هومیوک) و تمداران (شربینا معاون رئیس شورای وزیران و چارکوف معاون رئیس کا.گ.ب) هستیم. در حالیکه دانشمندان به دنبال کشف حقیقت، نجات جان انسانها و برخورد منطقی با موضوعات هستند. تمداران با غروری کاذب در پی مصالح و تامین منافع حزب کمونیست و ایدئولوژی حاکم و پوشاندن حقایق هستند.
سریال همچنین تنهایی و درد و رنج انسانها و همینطور حیوانات و محیط زیست را به تلخی و صراحت روایت می کند.
همچنین از خود گذشتگی، ایثار و تلاش تعداد زیادی از افراد در سطوح مختلف (دانشمندان، معدنچیان، سربازان و کارکنان نیروگاه) جهت کنترل حادثه و پیشگیری از گسترش فاجعه به خوبی به تصویر کشیده شده است.
نکته جالب اینکه در انتخاب و گریم بازیگران به شباهت ظاهری آنها با شخصیت های اصلی توجه خاصی شده است. (از گورباچف گرفته تا دیالتوف و دیگران). به غیر از هومیوک که کاراکترش به نمایندگی از تعداد زیاد دانشمندانی که بعد از فاجعه درگیر حقیقت یابی و فعالیتهای بازسازی و مدیریت آثار سوء حادثه بودند، ساخته شده بود.
در پایان سریال این جمله لگاسوف تاثیر خاصی بر مخاطب باقی می گذارد: "بهای دروغ چیست؟"
برگزاری کارگاه آموزشی ارتباطات موثر با تکنیک تحلیل رفتار متقابل در سازمان تامین اجتماعی
برگزاری کارگاه آموزشی تفکر سیستمی در شرکت توزیع برق استان اردبیل
سریال ,کند ,حادثه ,نیروگاه ,دلایل ,چرنوبیل ,می کند ,که در ,شده بود ,می گیرد ,چرنوبیل در
درباره این سایت